Hồng phạm cửu trù

PHIÊN ÂM:

Ngũ hành: thuỷ, hoả, mộc, kim, thổ.

Thuỷ viết nhuận hạ (chỉ thuộc tính ), hoả viết viêm thượng, mộc viết khúc trực, kim viết thung cách, thổ viết giá sắc. Nhuận hạ tác hàm (chỉ vị đạo ), viêm thượng tác khổ, khúc trực tác toan, thung cách tác tân, giá sắc tác cam. Giá thị nhân dân bất khả hoặc khuyết đích sinh hoạt tất nhu phẩm, nhân thử thân vy nhất quốc chi quân, tựu tu minh sát kỳ lý nhi thiện vy điệu hoà vận dụng, dĩ xúc tiến nhân dân sinh hoạt đích an nhạc

Ngũ sự: mạo, ngôn, thị, thính, tư.

Kính dụng ngũ sự, chỉ quốc quân trị lý nhân dân sở tất tu cụ bị đích tu dưỡng. Thân vy nhân quân, dung mạo cung kính tài năng biểu hiện nghiêm túc; ngôn luận chính đương biện sự tài hội thuận lợi; thị sát thanh sở tài khả minh biện nhất thiết; thính văn thông mẫn mưu sự tài dị thành công; tư lự thông đạt tựu năng thánh minh.

Bát chính: thực, hoá, tự, ty không, ty đồ, ty khấu, tân, sư.

Nông dụng bát chính, tức quản lý dân thực, quản lý tài hoá, quản lý tế tự, quản lý kiến trúc, quản lý giáo dục, quản lý ty pháp, tiếp đãi tân khách, trị lý quân vụ. Quốc quân yếu vy nhân dân thiết trí quản lý thực lương, tài hoá, tế tự, công trình, giáo dục, ty pháp, triêu cận, quân sự đích quan viên.

Ngũ kỷ: tuế, nguyệt, nhật, tinh thần, lịch sổ.

Hiệp dụng ngũ kỷ, tựu thị yếu hoà tuế, nguyệt, nhật, tinh thần, lịch sổ hiệp điệu nhất trí, giá thị quan tượng thụ thì đích phương pháp. Quân vương đích thi chính yếu hiệp thiên thì dĩ kính nhân sự, tài khả hoạch trí tối đại đích thành hiệu.

Hoàng cực: đại trung chí chính chi đạo, nãi nhân quân trị dân, giáo dân, dưỡng dân sở ưng tuân thủ đích pháp độ, thị 〈hồng phạm thiên〉đích chủ chỉ sở tại.

Kiến dụng hoàng cực, tức thụ lập hoàng cực đích uy tín, tịnh thả kiến lập lấn tuyển quan viên hoà thưởng phạt đích tiêu chuẩn. Quân chủ bất năng thiên phả bất chính, xứ xứ đương tuân tuần trước đại trung chí chính đích vương pháp; bất yếu tư tâm thiên hảo, yếu tuân thủ vương đạo; bất khả thiện tự tác uy, tu tuân hành chính lộ. Năng bất thiên tư kết đảng, vương đạo tự nhiên thị khoan quảng bình thản đích; năng bất vy bối pháp độ, vương đạo tựu tự nhiên chính trực liễu. Giá thị giáo hoá đích tiêu chuẩn.

Tam đức: chính trực, cương khắc, nhu khắc.

Nghĩa dụng tam đức, tức trị lý dân chúng yếu dĩ chính trực vy bản, đồng thì tại tất yếu thì hựu yếu cương nhu tịnh dụng, hoặc giả dĩ cương chế thắng, hoặc giả dĩ nhu chế thắng.
Giá thị quốc quân trị lý nhân dân sở đương thái thủ đích tam chủng phương pháp. Đối ư sinh tính chính trực đích nhân, tựu dụng trung chính bình hoà chi đạo lai trị lý; đối ư sinh tính cương cường đích nhân, tắc dụng cường ngạnh đích phương thức khứ chế phục; đối ư sinh tính nhu thuận đích nhân, tựu dụng hoà hoãn đích phương pháp giáo dục tha.

Kê nghi: mưu nãi tâm, mưu khanh sĩ, mưu thứ nhân, mưu bốc thệ.

Minh dụng kê nghi, tựu thị thông quá quy bốc hoà vu chiêm dĩ thám tuân thượng thiên đích chỉ ý, đồng thì, tam chiếu khanh sĩ, chúng dân hoà tự kỷ đích ý kiến tố xuất phán đoạn hoà quyết định. Quốc quân thảng nhược ngộ đáo trùng đại đích nghi hoặc, thủ tiên yếu tự kỷ khảo lự, kỳ thứ tái dữ khanh sĩ thương nghị, nhiên hậu tái hoà nhân dân thương lượng, tối hậu tái vấn bốc chiêm quái.

Thứ trưng: vũ, dương, úc, hàn, phong.

Niệm dụng thứ trưng, yếu chưởng ác thì linh, thiên khí đích biến hoá, tựu thị thông quá vũ, tình, noãn, hàn, phong đẳng đích khí hậu biến hoá dĩ phán đoạn niên cảnh hoà thu thành.Giá thị nghiệm chứng thi chính đắc thất đích tự nhiên giới trưng triệu. Sở dĩ, nhân quân tất tu thì thì tu đức chấp trung, cần chính ái dân, bất khả hữu sảo hốt chi dật nhạc dữ đãi noạ.

Ngũ phúc: thọ, phú, khang ninh, du hảo đức, khảo chung mệnh; lục cực: hung đoản chiết, tật, ưu, bần, ác, nhược.

Hưởng dụng ngũ phúc, uy dụng lục cực, tựu thị thông quá trưởng thọ, phú quý, kiện khang an ninh, mỹ hảo đích đức tính, thiện chung đẳng “ngũ phúc ”lai khuyến đạo nhân môn hướng thiện; thông quá yêu chiết, tật bệnh, ưu sầu, bần cùng, xú ác, noạ nhược đẳng “lục cực ”lai cảnh giới hoà trở chỉ nhân môn thung ác. Quân chủ hành vương đạo, thiên tức tứ ngũ phúc; quân chủ bất hành vương đạo, thiên tắc giáng lục cực.

NGUYÊN VĂN:

(1)五行:
水曰潤下(指屬性),火曰炎上,木曰曲直,金曰從革,土曰稼穑。潤下作咸(指味道),炎上作苦,曲直作酸,從革作辛,稼穑作甘。這是人民不可或缺的生活必需品,因此身為一國之君,就須明察其理而善為調和運用,以促進人民生活的安樂。

(2)五事:貌、、視、聽、思。
敬用五事,指國君治理人民所必須具備的修養。身為人君,容貌恭敬才能表現嚴肅;言論正當辦事才會順利;視察清楚才可明辨一切;聽聞聰敏謀事才易成功;思慮通達就能聖明。

(3)八政:、貨、祀、司空、司徒、司寇、賓、
農用八政,即管理民食、管理財貨,管理祭祀,管理建築,管理教育,管理司法,接待賓客,治理軍務。國君要為人民設置管理食糧、財貨、祭祀、工程、教育、司法、朝覲、軍事的官員。

(4)五紀:歲、、星辰、曆數。
協用五纪,就是要和歲、、星辰、曆數協調一致,這是觀象授時的方法。君王的施政要協天時以敬人事,才可獲致最大的成效。

(5)皇極:大中至正之道,乃人君治民、教民、養民所應遵守的法度,是〈洪範篇〉的主旨所在。
建用皇極,即樹立皇極的威信,並且建立遴選官員和賞罰的標準。君主不能偏頗不正,處處當遵循著大中至正的王法;不要私心偏好,要遵守王道;不可擅自作威,須遵行正路。能不偏私結黨,王道自然是寬廣平坦的;能不違背法度,王道就自然正直了。這是教化的標準。

(6)三德:正直、剛克、柔克。
義用三德,即治理民眾要以正直為本,同時在必要時又要剛柔並用,或者以剛制勝,或者以柔制勝。
這是國君治理人民所當採取的三種方法。對於生性正直的人,就用中正平和之道來治理;對於生性剛強的人,則用強硬的方式去制服;對於生性柔順的人,就用和緩的方法教育他。

(7)稽疑:謀乃心、謀卿士、謀庶人、謀卜筮。
明用稽疑,就是通過龜卜和誣占以探詢上天的旨意,同時,参照卿士、眾民和自己的意見做出判斷和决定。國君倘若遇到重大的疑惑,首先要自己考慮,其次再與卿士商議,然後再和人民商量,最後再問卜占卦。

(8)庶徵:、暘、燠、寒、
念用庶徵,要掌握時令、天氣的變化,就是通過雨、晴、暖、寒、風等的氣候變化以判斷年景和收成。
這是驗證施政得失的自然界徵兆。所以,人君必須時時修德執中,勤政愛民,不可有稍忽之逸樂與怠惰。

(9)五福:壽、富、康寧、攸好德、考終命;六極:凶短折、疾、憂、貧、惡、弱。
饗用五福,威用六極,就是通過長壽、富貴、健康安寧、美好的德性、善终等“五福”來勸導人們向善;通過夭折、疾病、憂愁、貧窮、醜惡、懦弱等“六極”來警戒和阻止人們從惡。君主行王道,天即賜五福;君主不行王道,天則降六極。